Μετά την πρόσφατη κατάρρευση της εκεχειρίας στη Συρία και την κλιμάκωση των ρωσικών βομβαρδισμών στο Χαλεπί, το Carnegie.ru ζήτησε από τρεις εμπειρογνώμονες, έναν στη Ρωσία, έναν στις Ηνωμένες Πολιτείες και έναν στη Μέση Ανατολή να σχολιάσουν το ερώτημα: Μπορούν οι ΗΠΑ και η Ρωσία να εξακολουθούν να εργάζονται από κοινού για τη Συρία;
Amb. Robert Ford, Ανώτερο Μέλος στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής και Πρέσβης των ΗΠΑ στη Συρία 2011-2014.
Οι στόχοι τους είναι εντελώς διαφορετικοί
Δεν θα υπάρξει καμία σημαντική πρόοδος μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας για την επίλυση της συριακής κρίσης. Η κυβέρνηση Ομπάμα αντιλαμβάνεται ότι στη Συρία η καταπολέμηση της τρομοκρατίας είναι η κορυφαία προτεραιότητα της. Οι Αμερικανοί θεωρούν ότι οι βάναυσες πολιτικές της κυβέρνησης Άσαντ οδηγούν στη στρατολόγηση τρομοκρατών και στην αστάθεια. Η διοίκηση απορρίπτει την άμεση στρατιωτική επέμβαση εναντίον της συριακής κυβέρνησης στρατιωτικά, αλλά δεν είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει το περιορισμένο πολιτικό της κεφάλαιο στην Άγκυρα και το Ριάντ για να συλλάβει τη συριακή ένοπλη αντιπολίτευση του Άσαντ.
Έτσι, η Ουάσιγκτον είναι ικανοποιημένη να στηρίξει τις τοπικές δυνάμεις της Συρίας εναντίον του ISIS γνωρίζοντας ότι αυτό δεν είναι μια μόνιμη λύση.
Ο ρωσικός στόχος καταπολέμησης της τρομοκρατίας στη Συρία είναι δευτερεύουσας σημασίας και έρχεται μετά την επιβίωση της κυβέρνησης Άσαντ. Η Μόσχα αντιλαμβάνεται ότι η κλίκα του Άσαντ κρατάει ενωμένο ό, τι έχει απομείνει από την κυβέρνηση και αν πέσει, η σύγχυση στη Δαμασκό θα επιδεινώσει την πρόκληση της τρομοκρατίας.
Έτσι, η Μόσχα είναι διατεθειμένη να βοηθήσει τον Άσαντ να ανακτήσει, σπιθαμή προς σπιθαμή, το έδαφος που έχασε από την αντιπολίτευση.
Οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι δεν δίνουν προτεραιότητα στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Συρία με τον ίδιο τρόπο, και οι αντιλήψεις τους για την καλύτερη στρατηγική περιορισμού και εξάλειψης της τρομοκρατίας είναι αντιφατικές.
Από τη στιγμή που έχει εξασφαλίσει το Χαλέπι, τη Χάμα και τη Χομς, η κυβέρνηση Άσαντ θα μπορούσε να δεχτεί μια νέα ρωσικό – αμερικάνικη υποκινούμενη παύση.
Η παύση δεν θα διαρκέσει: Ο Άσαντ έχει ως στόχο να ανακτήσει όλη τη Συρία ακόμη και αν χρειαστεί πολλά χρόνια για αυτό, και ο Άσαντ έχει την ιρανική υποστήριξη και μαχητές, για να τον βοηθήσουν. Μόνο εάν η Μόσχα απομακρύνει την Τεχεράνη αρκετά βήματα μακριά από τη Δαμασκό θα μπορέσει η Ρωσία πραγματικά να φρενάρει τη συριακή κυβέρνηση και να φέρει κατάπαυση του πυρός.
Εν τω μεταξύ, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας ότι το Ιράν, με την βοήθεια της Ρωσίας, τους υπερφαλαγγίζουν συνεχώς. Θα συνεχίζουν να αντιστέκονται του κινήματος στη Συρία με τα όπλα στους Σύριους αντάρτες-για άλλη μια φορά, θέτοντας σε κίνδυνο οποιαδήποτε νέα κατάπαυση του πυρός. Η πραγματική επανάσταση στη Συρία θα έρθει με μια συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και του Ιράν που θα περιλαμβάνει ίσως και τη Σαουδική Αραβία.
Nikolay Kozhanov, Ακαδημαϊκός Συνεργάτης στο πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας του Chatham House και επισκέπτης- λέκτορας στο τμήμα Πολιτική Οικονομία της Μέσης Ανατολής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο στην Αγ. Πετρούπολη.
Υψηλή δυσπιστία
Η Μόσχα και η Ουάσινγκτον θεωρούν ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταλάβει ο ένας τις θέσεις του άλλου για τη Συρία και μετά τις έντονες δηλώσεις που έκαναν κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι αδύνατο να υπάρξει εποικοδομητικός διάλογος για το εγγύς μέλλον.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να είμαστε απαισιόδοξοι. Πρώτα απ ‘όλα, οι στρατιωτικές και πολιτικές ελίτ των δύο χωρών μεταφέρουν πολλές κατηγορίες αμοιβαίας δυσπιστίας. Η κατάρρευση της πρόσφατης εκεχειρίας, που προκλήθηκε από τις αεροπορικές επιδρομές που σκότωσαν τα στρατεύματα του Μπασάρ αλ-Άσαντ κοντά στο Ντέιρ αλ-Ζορ και η αποτρόπαια επίθεση κατά της νηοπομπής βοήθειας στο Χαλέπι, ενίσχυσαν τις θέσεις τόσο εκείνων των ρώσων όσο και εκείνων των αμερικάνων που αντιτίθενται σε κάθε είδους, μεταξύ τους, συμφωνίας.
Δεύτερον, η Ρωσία εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά σίγουρη για τις στρατιωτικές και πολιτικές της ικανότητες στη Συρία. Το Κρεμλίνο αντιλαμβάνεται βέβαια ότι η συριακή σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς διαπραγματεύσεις και ότι κανείς δεν είναι επί του παρόντος αρκετά ισχυρός για να το θέμα επιλύσει με τη βία. Αλλά κυβέρνηση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν πιστεύει ότι η Ρωσία και οι σύμμαχοί της στο έδαφος θα είναι σε θέση να αναγκάσουν τη διεθνή κοινότητα να δεχτεί το όραμά της για τις παραμέτρους της διπλωματικής λύσης του προβλήματος.
Αυτός είναι ο λόγος που η Μόσχα συνεχίζει με αποφασιστικότητα τον αγώνα της εναντίον της συριακής αντιπολίτευσης και αποδυνάμωσης των αντιπάλων του Άσαντ στο πεδίο της μάχης. Ζητάει από τους προστάτες της αντιπολίτευσης στη Μέση Ανατολή και τη Δύση να διαλέξουν μεταξύ της ειρήνης με τους όρους της Δαμασκού και κλιμάκωσης των στρατιωτικών επιθέσεων. Και για το λόγο αυτό, ούτε η Μόσχα ούτε η Δαμασκός θα προβεί σε σημαντικές παραχωρήσεις προς την Ουάσιγκτον.
Τρίτον, είναι απλά αδύνατο να επιλυθεί το συριακό ζήτημα διμερώς – εμπλέκονται πάρα πολλές περιφερειακές δυνάμεις. Η Μόσχα δεν μπορεί να επηρεάσει τον Άσαντ χωρίς υποστήριξη από την Τεχεράνη και η Ουάσιγκτον χρειάζεται την Τουρκία και τα κράτη του Κόλπου για να επηρεάσει τη συριακή αντιπολίτευση.
Yezid Sayigh, Ανώτερος Συνεργάτης στο Κέντρο Μέσης Ανατολής του Carnegie
Αδύνατη αποστολή
Η ΗΠΑ και η Ρωσία είχαν τη δυνατότητα, σε αρκετές περιπτώσεις, να οριοθετήσουν ένα κοινό διπλωματικό έδαφος για τη Συρία, αλλά έχουν υπάρξει μόνο δύο στιγμές όπου η συνεργασία άνοιξε ένα παράθυρο για την επίλυση των συγκρούσεων.
Το πλαίσιο για την εξάλειψη των χημικών όπλων της Συρίας το Σεπτέμβριο του 2013 άνοιξε το δρόμο για την ειρηνευτική διάσκεψη της Γενεύης-ΙΙ τέσσερις μήνες αργότερα, αλλά οι δύο πλευρές δεν ανέπτυξαν ένα κοινό σχέδιο για τη μετάβαση στη Συρία και η στιγμή χάθηκε.
Η γενική παύση των εχθροπραξιών που μεσολάβησε στο Φεβρουάριο του 2016 ήταν πολύ πιο αποτελεσματική: περιόρισε δραστικά τη βία και δημιούργησε μια ευκαιρία για μια νέα πολιτική δυναμική στη Συρία. Για τη Ρωσία, το άγκιστρο ήταν να αποκλείσει να υπάρξει συμφωνία με την αμερικάνικη πλευρά επιτρέποντας στον Μπασάρ αλ-Άσαντ να παραμείνει πρόεδρος καθ ‘όλη τη μεταβατική περίοδο και ενδεχομένως και πέρα από αυτή. Αλλά ο χρόνος για να επιτευχθεί αυτό χάθηκε πολύ πριν να ξεκινήσει η διαδικασία προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.
Από τότε, η Ρωσία προσπάθησε να βοηθήσει το καθεστώς Άσαντ να εξασφαλίσει μη αναστρέψιμα στρατιωτικά πλεονεκτήματα και να το τοποθετήσει σε μια απόρθητη πολιτική θέση τη στιγμή που η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πάρει τα ηνία στις αρχές του 2017. Έτσι, η νέα συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που ανακοινώθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου του 2016 ήταν καταδικασμένη από την αρχή. Τώρα οι ΗΠΑ δεν μπορούν ούτε να εξαναγκάσουν τη Ρωσία να επαναφέρει την κατάπαυση του πυρός, ούτε να την καλοπιάσουν με την παράδοση περαιτέρω παραχωρήσεων από την συριακή ένοπλη αντιπολίτευση.
Η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ έλαβαν την προσοχή – και συνεργασία – της Ρωσία ήταν όταν η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν απρόθυμα έτοιμη να ξεκινήσει επιθέσεις ενάντια στο καθεστώς του Άσαντ. Αν οι ΗΠΑ και οι βασικοί δυτικοί τους σύμμαχοι τραβήξουν μια νέα κόκκινη γραμμή πάνω από το Χαλέπι με έναν τρόπο που για άλλη μια φορά απειλήσουν το καθεστώς, η Ρωσία θα μπορούσε να μετακινηθεί για να ευθυγραμμιστεί. Αυτό δεν θα οδηγήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία, αλλά θα προστατέψει τις Συριακές ζωές, και θα αποτρέψει το καθεστώς να εντείνει τις προσπάθειές του για περαιτέρω κέρδη στις νέες πολιτικές συνομιλίες το 2017.
Πηγή: Carnegie.ru
Loading ...