Στην κινέζικη γλώσσα η λέξη ΚΡΙΣΗ γράφεται με δύο ιδεογράμματα: Το πρώτο σημαίνει κίνδυνος, το δεύτερο ευκαιρία. Στην Κίνα όταν ξέσπασε η δικιά τους κρίση εστίασαν πάνω στην ευκαιρία και σήμερα μιλάμε για κινέζικο, οικονομικό θαύμα ανάπτυξης.
Στην Ελλάδα από τότε που ο πρόεδρος του Eurogroup και του Ευρώ μας είπε το ιστορικό Game Over, βλέπουμε παντού κινδύνους. Όλη η ενέργειά μας έχει σπαταληθεί στο πώς θα διατηρήσουμε τα κεκτημένα μας και πώς θα αναζητήσουμε υπεύθυνους και ενόχους. Όταν, όμως, οι πολιτικοί είναι λαμόγια και παραμυθιάζουν τους ψηφοφόρους τους με λόγια είναι πιο εύκολο να βρούμε ποιος δεν έφταιξε παρά ποιος έφταιξε για το σημερινό χάλι της Ελλάδας.
Το ευχάριστο είναι ότι η μόνη ζωή που αξίζει είναι αυτή που βρίσκεται ακόμη μπροστά μας. Τα περασμένα δεν είναι ξεχασμένα αλλά, δυστυχώς, δεν διορθώνονται. Η ελευθερία χρειάζεται αρετή και τόλμη. Αρετή δεν δείξαμε, ας δείξουμε τουλάχιστον λίγη τόλμη μήπως και ανακτήσουμε μέρος της οικονομικής ελευθερίας που χάσαμε. Η κρίση δεν θα τελειώσει όταν ξαναβγούμε στις αγορές για δανεικά με χαμηλά spread. Η κρίση θα τελειώσει μόνο όταν συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να παράγουμε από μόνοι μας πλούτο, κι όχι συνέχεια να τον δανειζόμαστε εντόκως από τους ξένους. Αυτό θα είναι το μεγαλύτερο όφελος που μπορούμε να έχουμε μέσα στην κακοδαιμονία μας. Να περάσουμε από την αποχαύνωση και την κατανάλωση στη γνώση, στη δημιουργία και τη σοφία.
Μη νομίζετε ότι η μπόρα που ξέσπασε σήμερα ήρθε τόσο ξαφνικά όσο μας είπαν στις τηλεοράσεις (όπως ακριβώς τα τανκς δεν βγήκαν ξαφνικά στο Σύνταγμα την 21η Απριλίου 1967), χρόνια ωρίμαζαν οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις. Το νέο ελληνικό κράτος από τη στιγμή της ύπαρξής του άρχισε να δανείζεται. Δανειστήκαμε στην Επανάσταση του ’21, δανειστήκαμε μόλις απελευθερωθήκαμε, συνεχίσαμε να δανειζόμαστε έκτοτε συνεχώς και αδιαλείπτως… μέχρι το 2010 που ξαφνικά μας ανακοίνωσαν ότι – αφού ξεπεράσαμε τα 300 δις ευρώ χρέος – δεν μπορούν πλέον να συνεχίσουν να μας δανείζουν γιατί δεν έχουμε τις παραγωγικές δυνάμεις να τους ξεχρεώσουμε ούτε μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.
Τι συνέβη, αλήθεια, με τα δάνεια;
Είναι όλα τα δάνεια ίδια;
Υπάρχουν καλά και κακά δάνεια;
Ας κάνουμε μια ταξινόμηση:
Για τους πολίτες τα είδη των δανείων είναι τρία:
- Επιχειρηματικά δάνεια – δανείζεσαι για να μεγαλώσει η επιχείρησή σου με σκοπό αναπτυξιακό.
- Στεγαστικά δάνεια – δανείζεσαι για να αγοράσεις σπίτι και να το κατοικήσεις με σκοπό να καλύψεις τις ανάγκες στέγασης.
- Καταναλωτικά δάνεια και κάρτες – δανείζεσαι για να αγοράσεις καταναλωτικά αγαθά (αυτοκίνητο, home cinema, διακοπές, γάμος, βαφτίσια), με σκοπό την άνεση, την απόλαυση της κατανάλωσης, την κοινωνική προβολή, τη φιγούρα.
Για την Πολιτεία, όμως, τα είδη των δανείων θα έπρεπε να είναι μόνο της πρώτης κατηγορίας, δηλαδή να έχουν σκοπό αποκλειστικά αναπτυξιακό. Όταν το κράτος δανείζεται για να πληρώσει το δώρο του Πάσχα, ήταν θέμα χρόνου πότε θα (περι)κοπεί και το δώρο του Πάσχα, αλλά και το ίδιο το κράτος.[1] Έσπασα το κεφάλι μου για να βρω μια λύση σε όλα αυτά τα άλυτα προβλήματα που σήμερα μαστίζουν τη χώρα μας.
Η πρόταση που κάνω είναι να μην εγκαταλείψουμε την Ελλάδα – μεταναστεύοντας σε πιο οργανωμένες κοινωνίες – γιατί έτσι θα αφήσουμε πίσω μας εκτός από τα αγαπημένα μας πρόσωπα και τα αγαπημένα μας πράγματα. Βλέπω αραχνιασμένα στις μάντρες τα εγκαταλειμμένα Καγιέν, Πόρσε, Μερσεντές και Μπε-εμ-βε, που με δανεικά αγοράσαμε, και ραγίζει η ψυχή μου.
Κι όμως! Δουλειές υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν! Εξάλλου αυτό δεν κάνανε και οι Γερμανοί όταν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα τους έγινε χωράφι; Δεν είπαν: ας μεταναστεύσουμε ομαδικά στην Αμερική και στην Αυστραλία, αλλά πολύ σωστά σκέφτηκαν: να ξαναφτιάξουμε τη διαιρεμένη Γερμανία με οποιοδήποτε τρόπο και κόστος. Αναλογιστείτε ότι οι Γερμανοί χάσανε δύο παγκόσμιους πολέμους τον 20ο αιώνα, αλλά κερδίσανε την παγκόσμια αναγνώριση και την ανάπτυξη (με πολλή δουλειά, όχι πάντα καλοπληρωμένη).
Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, η ανατολικογερμανίδα Μέρκελ και ο παρα-ολυμπιονίκης Σόιμπλε να ξεχάσουν τις θυσίες των γονιών τους και να μας αφήσουν να ανακάμψουμε χωρίς να ματώσουμε; Ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι πλούσιος δεν είναι αυτός που οδηγεί ακριβό αυτοκίνητο αλλά αυτός που το κατασκευάζει. Αυτός που απλώς το οδηγεί λέγεται χρεωμένος.
Οι Νεοέλληνες σήμερα είναι χρεωμένοι επειδή δημιούργησαν – όχι αγάλματα σαν της Νήσου του Πάσχα – αλλά ένα κράτος όπου όλα είναι λάσκα.
Αυτός είναι ο πυρήνας του προβλήματος που σήμερα απασχολεί το Ευρω-ιερατείο και τους αναγκάζει να μας δίνουν χρηματοδότηση με το σταγονόμετρο.
Όχι γιατί δεν κλείσαμε τις τρύπες στο διάτρητο κράτος μας.
Αλλά γιατί ακόμη η κόλλα δεν στέγνωσε…
Από ιδρύσεως του νέο-ελληνικού κράτους, όλα στη χώρα μας ήταν λάσκα, ελαστικά και ξεχειλωμένα: ελαστικές συνειδήσεις, ελαστική εφαρμογή των νόμων, ελαστικός σεβασμός στους θεσμούς, ελαστικοί νομοθέτες, ελαστικοί ελεγκτές, ελαστική απαγόρευση του καπνίσματος, ελαστικοί νόμοι με κρυφά παράθυρα, ελαστική εφαρμογή του προϋπολογισμού, διαρροή και διασπάθιση του δημοσίου πλούτου για προσωπικό πλουτισμό, μίζες, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, off-shore εταιρείες, φοροδιαφυγή, φορο-αποφυγή, ελαστικοί φορολογικοί έλεγχοι, ελαστικοί εφοριακοί… μέχρι που ξεχειλώσαμε και τη ζώνη του ευρώ, την κάναμε ξεχειλωμένο λάστιχο και κοντέψαμε να κατεβάσουμε τα παντελόνια των Ευρωπαίων αναγκάζοντάς τους να μας στείλουν στο ΔΝΤ.
Καταφέραμε να κάνουμε το σκληρό ευρώ μαλακό νόμισμα, εξασθενημένο κι ευάλωτο στους κερδοσκόπους. Φταίνε όμως μόνο αυτοί που είναι κερδοσκόποι;
Ή μήπως φταίμε κι εμείς που είμαστε καιροσκόποι;
Γιατί συμπεριφερόμαστε τόσο ανόητα;
Γιατί δεν βλέπουμε λίγο πιο πέρα από τη μύτη μας;
Κατά τη γνώμη μου, διότι δεν έχουμε καταναλωτική νοημοσύνη. Πιστεύουμε ότι πετυχημένος είναι ο κοσμικός, ο χλιδάτος, ο μπουζουκόβιος, ο χλιδάνεργος, αυτός που παράγει λίγο και καταναλώνει πολύ, αυτός που φοράει ακριβά ρούχα, οδηγεί ακριβό αυτοκίνητο κι ας έχει φτηνά γούστα. Αυτός που κάνει δημόσιες σχέσεις κι ας μην έχει φίλους.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος όταν πέθανε μάς άφησε πίσω του μεγαλύτερη Ελλάδα.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα αφήσει μεγαλύτερα σπίτια στα παιδιά του αλλά μικρότερη Ελλάδα στους Έλληνες.
Γι’ αυτό τον πρώτο τον έλεγαν Ελευθέριο ενώ τον δεύτερο Βαγγέλη…
Δεν σκοπεύω, όμως, να σας κουράσω με αυτά που έχω βαρεθεί να διαβάζω στις εφημερίδες και το διαδίκτυο: για τη διαφθορά των πολιτικών, των δημοσιογράφων, των δημόσιων λειτουργών και των άλλων διαπλεκόμενων.
Θα προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα και θα θέσω το εξής απλό ερώτημα:
Αξίζει τον κόπο να ξεπουλήσεις τη χώρα σου, την ιδεολογία σου, τους ψηφοφόρους σου, τις θέσεις σου, τις αρχές σου, την ηθική σου και τους φίλους σου για να «πλουτίσεις»;
Αξίζει τον κόπο να ζηλεύεις τους πλούσιους και τους διάσημους; Αξίζει τον κόπο φωναχτά να τους κατηγορείς και σιωπηλά να θέλεις να τους μοιάσεις; Γίνεσαι πιο ευτυχισμένος με περισσότερη κατανάλωση; Μήπως η χαρά της δημιουργίας υπερβαίνει τη χαρά της κατανάλωσης; Απλώς η χαρά της κατανάλωσης προηγείται της προσπάθειας ενώ η χαρά της δημιουργίας έπεται. Πρώτα θα ευχαριστηθείς το τρικούβερτο γλέντι του γάμου σου, τη χλιδάτη βάφτιση του σπλάχνου σου, το καινούριο σου αμάξι, το σκάφος και την τρισδιάστατη τηλεόραση (που θα δείχνει μονοδιάστατα προγράμματα) και μετά θα στεναχωρηθείς στο βενζινάδικο και στον γκισέ της Τράπεζας που θα πληρώνεις τον μαύρο χρυσό ή τις δόσεις του δανείου. Αντίθετα, η χαρά της δημιουργίας προϋποθέτει δουλειά, πειθαρχία, προσπάθεια, διάβασμα, συγκέντρωση στο στόχο, αποκλεισμό των περισπασμών. Μετά όμως η απόλαυση είναι πολλαπλάσια. [2]
Τώρα που πιάσαμε πάτο, τώρα που φτάσαμε στο αδιέξοδο είναι ευκαιρία να δούμε πώς μπορούμε να αναζητήσουμε την ευτυχία χωρίς πολλά λεφτά και σύνδρομα στέρησης. Αυτά θα είναι και τα αντισταθμιστικά οφέλη της κρίσης.
Το ουδέν κακό αμιγές καλού έχει διαχρονική αξία.
Σε όλους τους Χριστιανούς τη Δευτέρα Παρουσία θα την κάνει ο Χριστός σε άγνωστο χρόνο.
Στην Ελλάδα την έκανε ο Στρος Καν[3] το 2009.
Στην Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό, ο Χριστός του Μιχαήλ Άγγελου την ώρα της Κρίσεως, δεν είναι ο απισχνασμένος Χριστός που υποφέρει στο Σταυρό του μαρτυρίου. Είναι ένας μυώδης, βλοσυρός Χριστός που με αυστηρό βλέμμα κρίνει τους ανθρώπους. Όχι αυτούς που τον σταύρωσαν γιατί δεν ήξεραν τι έκαναν, αλλά αυτούς που σταύρωσαν την ηθική, τις αρχές και τις αξίες τους – για να γεμίσουν τις τσέπες τους – και οι οποίοι ήξεραν τι έκαναν.
Η ώρα της Κρίσεως έφτασε λίγο νωρίτερα στην Ελλάδα. Ίσως γιατί ο Θεός μάς αγαπάει και ήρθε να μας διορθώσει νωρίτερα. Για να δείξουμε ξανά στον υπόλοιπο κόσμο ότι οι Έλληνες μπορούν να αναγεννιούνται από τις στάχτες τους.
Γιατί εμείς έχουμε τους 300 στην Ιστορία μας.
Οι τοκογλύφοι δανειστές μας στην ταινιοθήκη τους.
[1] Μιλώντας για Πάσχα, διάβασα μια πρόσφατη ερμηνεία για το μυστήριο της νήσου του Πάσχα όπου έχουν απομείνει κάποια τεράστια, αλλόκοτα αγάλματα χωρίς άλλα ίχνη πολιτισμού και ζωής. Σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία, το νησί, που βρίσκεται στη μέση του Νότιου Ειρηνικού, σε απόσταση 3.600 χιλιομέτρων από τις ακτές της Χιλής (δηλαδή στη μέση του πουθενά), κατοικήθηκε κοντά στο 1200 μ.Χ., πολύ αργότερα από ότι πίστευαν μέχρι τώρα οι επιστήμονες. Όταν έφτασαν εκεί οι πρώτοι άποικοι, άρχισαν να στήνουν τα περίφημα λίθινα αγάλματα καταστρέφοντας αλόγιστα το περιβάλλον…
Το νησί του Πάσχα είναι μοναδικό φαινόμενο, έμεινε στην ιστορία για τα εντυπωσιακά του αγάλματα, οι κάτοικοί του όμως στη ματαιοδοξία τους ποιος θα φτιάξει το μεγαλύτερο άγαλμα («έκανε ο γείτονας 3 μέτρα άγαλμα; εγώ θα κάνω 4!»), εξάντλησαν τους φυσικούς πόρους του νησιού τους, κόβοντας όλα τα δέντρα για να μεταφέρουν στους κορμούς τους τα λίθινα δημιουργήματά τους.
Αποτέλεσμα; Το νησί έγινε κρανίου τόπος κι αφανίστηκαν όλοι οι κάτοικοί του απ’ το λιμό. Μάλλον για Έλληνες μου μοιάζουν αυτοί οι περίεργοι κάτοικοι της Νήσου του Πάσχα. Κατέστρεψαν τη φύση για να κτίσουν αυθαίρετα!
Αντιστοίχως, εμείς οι Έλληνες επειδή μαζευτήκαμε όλοι στην Αθήνα, από πόλη της σοφίας την κάναμε πόλη των σκουπιδιών και των μεταναστών.
Προσφάτως αποφασίσαμε, μάλιστα, να κάνουμε ΧΥΤΑ δίπλα στο Σούνιο και τον αρχαίο ναό του Ποσειδώνα. Έτσι οι περίεργοι ταξιδιώτες του μέλλοντος θα επισκέπτονται το νησί του Πάσχα για να δουν τα τεράστια λίθινα αγάλματα και μετά την Αττική για να δουν τους τεράστιους σκουπιδόλοφους των ηλιθίων.
[2] Γι’ αυτό οι μεγάλοι ερευνητές και επιστήμονες δεν έγιναν πλούσιοι. Όχι γιατί δεν μπορούσαν αλλά γιατί δεν ήθελαν. Φαντάζεστε τον Αϊνστάιν πρώτο τραπέζι πίστα στη Βανδή να πετάει γαρύφαλλα με φρούτα, ουίσκι, ξηρούς καρπούς και το κάμπριο παρκαρισμένο απ’ έξω; Μα δεν θα έγραφε τότε τη θεωρία της Σχετικότητας, θα έγραφε το «Υποφέρω». Ο Χάρρυ Κλύνν πολύ εύστοχα από τη δεκαετία του ’80 σατίρισε το προφίλ του κενόδοξου καταναλωτή Έλληνα με το γνωστό «Βασίλη».
[3] Στρος Καν: Άνθρωπος ιδιαίτερα ευφυής και ικανός, που όμως είχε ένα σοβαρό κουσούρι: να την πέφτει στις γυναίκες που ήταν υφιστάμενές του. Έτσι, όταν έγινε επικεφαλής του ΔΝΤ απέκτησε την ψευδαίσθηση ότι όλες οι γυναίκες του πλανήτη έγιναν υφιστάμενές του – και άρα υποψήφιες ερωμένες του. Το ατυχές περιστατικό με την καμαριέρα αποτελεί το καλύτερο ζωντανό παράδειγμα ότι όσο ψηλά κι αν σε ανεβάσει η διανοητική νοημοσύνη σου και οι ικανότητές σου, χωρίς συναισθηματική νοημοσύνη ανά πάσα στιγμή κινδυνεύεις να κατέβεις όλα τα σκαλιά της ιεραρχίας με τη μία.
