Search
Thursday 9 February 2017
  • :
  • :
Επικαιρότητα

Ζητείται ένα θαύμα για την Ελλάδα

Print Friendly

ΕΛΛΑΔΑ, ΚΡΙΣΗ
Ο μύθος της ριζικής αλλαγής και επιτυχίας της στιγμής είναι διάχυτη στον δυτικό πολιτισμό. Οι ειδικοί λένε πράγματα όπως, «Το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν στη ζωή τους οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ότι δεν καθορίζουν αρκετά υψηλούς στόχους». Ή μας λένε, «Αν θέλετε σημαντικά αποτελέσματα, τότε θα πρέπει να λάβετε σοβαρά μέτρα».

Επιφανειακά, αυτές οι φράσεις ακούγονται εκπληκτικές. Αυτό που αποτυγχάνουμε να συνειδητοποιήσουμε, όμως, είναι ότι κάθε αναζήτηση για ταχεία αλλαγή ή ανάπτυξη έρχεται σε αντίθεση ή σύγκρουση με κάθε σταθεροποιητική δύναμη στη ζωή μας. Η φυσική τάση της ζωής είναι να βρει σταθερότητα. Κάθε στιγμή που χάνεται η ισορροπία, το σύστημα έχει ως κίνητρο να την επαναφέρει.

Ακριβώς αυτή την πραγματικότητα αντιμετωπίζουμε και στη χώρα και λαό μας σε όλη την μετά την εποχή της Τουρκοκρατίας και προσπάθεια της να μεταβεί στην  Ευρωπαϊκή και γενικότερα Δυτική πραγματικότητα και σκέψη. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια συνεχή πίεση να προχωρεί συνεχώς σε επίπονες μεταρρυθμίσεις στην επιθυμία της να αγγίξει και να προλάβει το δυτικό της όνειρο.

Από την άλλη πλευρά έχουμε τις λαϊκίστικες πολιτικές – οι λαϊκιστικές πολιτικές ονομάζονται έτσι επειδή είναι δημοφιλής στο λαό. Και είναι δημοφιλής στο λαό επειδή πετυχαίνουν – τουλάχιστον για λίγο.

«Έχουμε ένα φτωχό λαό με μια ανίκανη κυβέρνηση και ένα πολιτικό σύστημα το οποίο απαιτεί από τους υπουργούς να έχουν ως κύριο μέλημα τους την παραμονή στο αξίωμα», ήταν οι πρώτες εντυπώσεις του επικεφαλή της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής, Paul Porter, στο διάστημα παραμονής του (20 Ιανουαρίου – 27 Φεβρουαρίου 1947) στη χώρα μας.

Στο διάσημο του ημερολόγιο – το οποίο και ονόμασε «Ζητείται: ένα θαύμα για την Ελλάδα» – γράφει, επίσης, «Δεν υφίσταται εδώ κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ’ αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικών χειρότερων από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον ατομικό τους αγώνα για εξουσία που δεν έχουν το χρόνο, αν υποθέταμε ότι είχαν την ικανότητα, να αναπτύξουν μια οικονομική πολιτική».

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε εδώ ότι στον πυρήνα της σκέψης του Porter για την δεινή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται η απουσία ενεργής ανάμειξης της κυβέρνησης στην οικονομία. Ως γνήσιος εκπρόσωπος του Νιου Ντηλ, το οποίο έμελλε να κυριαρχήσει στη μεταπολεμική περίοδο, υποστήριζε βαθειά ότι στόχος της κυβέρνησης θα έπρεπε να ήταν να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη μέσα από την κατάλληλη δημοσιονομική πολιτική, η οποία θα στόχευε στην αύξηση της ζήτησης ενώ η κυβέρνηση μέσα από προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας θα ενίσχυε όσα τμήματα της κοινωνίας δεν μπορούσαν να «επωφεληθούν» από αυτήν την ανάπτυξη.

Το σύνολο της αμερικανικής μη στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα, αρχικά από το «Δόγμα Τρούμαν» και στη συνέχεια από το «Σχέδιο Μάρσαλ», μεταξύ των ετών 1944 – 1952 ανέρχεται σε 1,3 δισ. δολάρια, περίπου. Αν υπολογισθεί και η στρατιωτική βοήθεια, το ποσό προσεγγίζει τα 2 δισ., ενώ το σύνολο της ξένης βοήθειας προς την Ελλάδα, τα ίδια χρόνια, είναι 2,3 δισ. δολάρια, περίπου.

Ο Porter δείχνει ότι έδωσε μεγάλη σημασία στο να κατανοήσει αυτούς τους οποίους ήθελε να βοηθήσει και να τους προσεγγίσει με σεβασμό. Η Ελλάδα, παρά τις αντιξοότητες του πολυετούς εμφυλίου πολέμου, γνωρίζει ισχυρή ανάπτυξη, πλήρη απασχόληση και δημιουργεί σταδιακά τις προϋποθέσεις εκείνες που αργότερα θα την φέρουν ως ένα από τα πρώτα έθνη που θεμελίωσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ερμηνευτικό σχήμα «φτωχός λαός – ανίκανη κυβέρνηση», διατρέχει, δυστυχώς, την Ελληνική πραγματικότητα, τουλάχιστον, των ετών της μεταπολίτευσης μέχρι και σήμερα. Η Ελλάδα σήμερα παρουσιάζει ακριβώς τις ίδιες παθογένειες με εκείνες που αναφέρθηκαν ανωτέρω μέσα από το Ημερολόγιο του Porter. Παθογένειες οι οποίες την οδήγησαν σε μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις στην σύγχρονη ιστορία της και παθογένειες οι οποίες συνεχίζουν να την ταλανίζουν μην επιτρέποντας της να βγει εύκολα από αυτό το αδιέξοδο.

Είναι εξίσου σημαντικό να κατανοήσουμε, στο σημείο αυτό, ότι το αδιέξοδο γίνεται ακόμα δυσμενέστερο όταν στον πυρήνα της σκέψης των σημερινών «διαδόχων» του Porter για την δεινή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται το ακριβώς αντίθετο με την τότε δική του, δηλαδή η παρουσία ενεργής ανάμειξης της κυβέρνησης στην οικονομία. Ως γνήσιοι εκπρόσωποι των κανόνων που διέπουν ένα Ευρωπαϊκό στρεβλό οικοδόμημα που στερείται δημοσιονομικής πολιτικής στηρίζοντας την επιβίωση του μόνο πάνω σε ένα νόμισμα εφάρμοσαν την ακριβώς αντίθετη πολιτική με τον Porter ποντάροντας ως γνήσιοι αργυραμοιβοί, λανθασμένα, όπως αποδείχτηκε, στην αύξηση των επενδύσεων και της παραγωγής. Επιπλέον, θα πρόσθετα, και την λανθασμένη αντίληψη τους ό, τι μειώνοντας τον αυτοσεβασμό των Ελλήνων ή την εκτίμηση τους από τους άλλους, θα πετύχαιναν ευκολότερα τον στόχο τους.

Επίσης, η χώρα έχει λάβει δάνεια εκατοντάδων δις. δολαρίων με τα οποία έχει δεσμεύσει σε εξαθλίωση όλες τις επόμενες της γενιές και επιδοτήσεις αλλά κυρίως έχει προσχωρήσει σε μυριάδες βίαιων μεταρρυθμίσεων με σκοπό να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις παθογένειες της αυτές.

Παρόλα αυτά, μετά από την κατάρρευση της οικονομίας της το 2009 και μια οκταετία ασφυκτικών μέτρων, που ακολούθησαν, την ίδια στιγμή που οι οικονομίες άλλων της εταίρων στην ευρωζώνη, όπως η Γερμανική, βρίσκονται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, περίπου το 31% του πραγματικού εργατικού δυναμικού της Ελλάδας δεν εργάζεται με πλήρες ωράριο ή δεν εργάζεται καθόλου, σύμφωνα με στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο του 2016 που επικαλείται σήμερα το Bloomberg – το ποσοστό αυτό είναι το χειρότερο μεταξύ των 19 της ευρωζώνης. Στα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνεται και το γεγονός ότι όσοι ανήκουν στο ανωτέρω ποσοστό είναι και μακροχρόνια άνεργοι, αλλά κυρίως ότι πολλοί από αυτούς που εργάζονται δεν πληρώνονται. Όπως, επίσης, ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα, η Ελλάδα έχει απολέσει περίπου 30% του ΑΕΠ της και για τα επόμενα έτη προβλέπονται μεγέθη ασθενούς ανάπτυξης.

Μπορεί αρκετές από τις μεταρρυθμίσεις που ζητήθηκαν από την Ελλάδα, πρόσφατα, να εφαρμόσει να ήταν στη σωστή κατεύθυνση. Αποδεικνύονται, όμως, εγκληματικά τα στενά χρονικά περιθώρια τα οποία τις δόθηκαν για να τις εφαρμόσει, ο βίαιος τρόπος που της ζητήθηκε αλλά κυρίως το γεγονός ότι της υπεβλήθη να κάνει τεράστιες μεταρρυθμίσεις κάτω από συνθήκες οικονομικής ασφυξίας. Λογικό, λοιπόν, να παρουσιάσει και να συνεχίζει με μεγαλύτερο σθένος ο Ελληνικός λαός να παρουσιάζει αντιστάσεις.

Σύμφωνα με τα λόγια του Αμερικανού συγγραφέα, George Leonard, «Η αντίσταση είναι ανάλογη με το μέγεθος και την ταχύτητα της αλλαγής, όχι με το κατά πόσο η αλλαγή είναι ευνοϊκή ή δυσμενής». Με άλλα λόγια, όσο πιο γρήγορα θα προσπαθήσουμε να αλλάξουμε, τόσο πιο πιθανό είναι να ξανακυλήσουμε. Ο Porter δείχνει ότι το κατάλαβε πολύ καλά τότε αυτό, εν αντιθέσει με τους σημερινούς του «διαδόχους», της τρόικας, που απέχουν πολύ από απλά να το διανοηθούν.

Γιάννης Κίτσος

Γιάννης Κίτσος

Σύμβουλος Επιχειρηματικού Σχεδιασμού


Βιογραφικό…




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *