Συγγραφέας: Μιχάι Τσικζεντμιχάι
Εκδόσεις Καστανιώτη 2009
Το πρώτο μάθημα οικονομικών στο Χάρβαρντ είναι το μάθημα της ευτυχίας. Εκεί λένε στους πρωτοετείς φοιτητές ότι – σύμφωνα με μετρήσεις και στατιστικές ‒ η ευτυχία του ανθρώπου δεν αυξάνεται μετά τα $ 75.000 ετήσιο ατομικό εισόδημα. Άρα μη ζηλεύετε ούτε τους πολύ πλούσιους, ούτε τους διάσημους. Να ζηλεύετε τους δημιουργικούς, αυτοί μπορούν να βιώσουν την αληθινή ευτυχία…
Πώς; Μέσω της «Ροής» μας εξηγεί ο συγγραφέας Μιχάι Τσικζεντμιχάι, καθηγητής και πρώην πρόεδρος στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.
Το βιβλίο γράφτηκε μετά από δεκαετίες ερευνών υπό την καθοδήγηση του Τσικζεντμιχάι, πάνω στην ανθρώπινη εμπειρία της ευτυχίας.
Δεν είναι τσελεμεντές, δεν είναι manual ευτυχίας, δεν σου λέει τι και πώς να το κάνεις. Απλώς σου εξηγεί ότι για να νιώσεις καλύτερα πρέπει να θέτεις στόχους στη ζωή σου που να μοιάζουν δύσκολοι αλλά όχι ανέφικτοι.
Ο συγγραφέας τεκμηριώνει με πλείστα παραδείγματα από διαφορετικούς χώρους της ανθρώπινης δραστηριότητας ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να περάσει σε μία κατάσταση ευφορίας [Ροή], την οποία κάθε άνθρωπος μπορεί να βιώσει, χωρίς να κάνει χρήση ναρκωτικών. Κορυφαίοι καλλιτέχνες και επιστήμονες που πήραν μέρος στην έρευνα επιβεβαίωσαν την ίδια εμπειρία, όπου χάνεις την αίσθηση του χώρου και του χρόνου καθώς είσαι συγκεντρωμένος 100% στην δραστηριότητα ή στην αποστολή σου.
Μέσα στο βιβλίο υπάρχει το παράδειγμα ενός χειρουργού που μετά από μια πολύωρη εγχείριση πρόσεξε ότι το μισό χειρουργείο ήταν γεμάτο σοβάδες. Όταν ρώτησε τους νοσηλευτές τι συνέβη, του είπαν ότι είχε πέσει το μισό ταβάνι κατά τη διάρκεια της εγχείρισης αλλά ο χειρουργός συνέχισε το χειρουργείο ανεπηρέαστος, χωρίς καν να το αντιληφθεί!
Το βιβλίο ΡΟΗ είναι η φυσική συνέχεια του βιβλίου «Η αναζήτηση του νοήματος της ζωής», του Αυστριακού ψυχίατρου και συγγραφέα Viktor Frankl [1905 – 1997], ο οποίος λόγω της εβραϊκής καταγωγής του πέρασε τα χρόνια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, όχι σαν γιατρός αλλά σαν κρατούμενος.
Εκεί κατάλαβε ότι ακόμη και στις πιο άθλιες συνθήκες διαβίωσης ο άνθρωπος μπορεί να δώσει νόημα στη ζωή του, αρκεί να βρει τη δύναμη να ερμηνεύσει τα αρνητικά εξωτερικά ερεθίσματα με θετικό τρόπο.
Πολλοί που όλοι μέρα έβαφαν τοίχους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (καταναγκαστικά έργα), πέθαναν από την εξάντληση και την πείνα. Ένας που επέζησε δήλωσε ότι την ώρα που έβαφε τον τοίχο σκεφτόταν ότι ζωγράφιζε.
Γι’ αυτό αντί να τα βάζουμε με την τύχη μας και την οικονομική κρίση, να θυμόμαστε ότι το πεπρωμένο μας δημιουργείται πρώτα μέσα στο μυαλό μας.
Όπως γράφει ο συγγραφέας της Ροής, η μοίρα του ανθρώπου καθορίζεται από αυτά που συμβαίνουν μέσα στο κεφάλι του, την ώρα που αντιδρά σε αυτά που συμβαίνουν έξω από το κεφάλι του.
Το άλλο σημαντικό συμπέρασμα της Ροής είναι η διαφορά ανάμεσα στην απόλαυση και την ικανοποίηση.
Η απόλαυση προέρχεται από την κατανάλωση και είναι βραχείας διάρκειας [π.χ. έφαγα μία πίτσα και ήπια δύο μπίρες], άρα η απόλαυση καίγεται σαν κηροζίνη.
Η ικανοποίηση προέρχεται από τη δημιουργία και είναι μακράς διάρκειας [π.χ. έφτιαξα μία πίτσα και κέρασα τους φίλους μου δύο μπίρες], άρα η ικανοποίηση καίγεται σαν diesel.
Όσον αφορά την ευτυχία προκύπτει ένα ακόμη πιο εντυπωσιακό συμπέρασμα, από το βιβλίο της «Ροής»:
Η ευτυχία δεν είναι επίτευγμα. Είναι επακόλουθο.
Όπως γράφει ο Τσικζεντμιχάι, η επιτυχία, όπως και η ευτυχία δεν μπορεί να επιδιωχθεί – πρέπει να προκύψει σαν ακούσιο επακόλουθο της προσωπικής αφοσίωσης στην πορεία του ανθρώπου για την επίτευξη ενός στόχου που υπερβαίνει τον εαυτό του.
Γι’ αυτό στην τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ η χώρα με τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους του πλανήτη είναι ο Παναμάς κι όχι το Λουξεμβούργο.
Φωτογραφία: huffingtonpost.com
Στάθης Παπαγιαννίδης
Ο Στάθης Παπαγιαννίδης γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, μεγάλωσε στην Αθήνα, σπούδασε στην Πάτρα, μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο και τώρα ζει στο Λαύριο.
Δεν πίστεψε στο τρένο της Πληροφορικής (βλ. Βοηθήστε τους Κομπιουτεράδες, εκδ. Θέμα 1992), ούτε στο θαύμα του εκσυγχρονισμού και του ευρώ (βλ. το Αλφαβητάρι του Εκσυγχρονισμένου, εκδ. Δίαυλος 2001).
Αντίθετα, πιστεύει στη βέλτιστη αξιοποίηση του χρόνου (βλ. Πως θα γίνεις πλούσιος σε χρόνο, εκδ. Πατάκη 2007) και στη χαρά της δημιουργικότητας που ξεπερνά την απόλαυση της κατανάλωσης (Καταναλωτική Νοημοσύνη, το παρόν βιβλίο).
Με σπουδές στην πληροφορική και τα οικονομικά (Πολυτεχνείο Πατρών, London School of Economics) και πολυετή τραπεζική εμπειρία (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank), ο συγγραφέας καταθέτει μια διαφορετική πρόταση στην οικονομική κρίση που μας βρήκε τόσο απροετοίμαστους.
Μια πρόταση που λέει ότι το φως δε βρίσκεται στην άκρη του τούνελ αλλά μέσα στο κεφάλι μας αρκεί ν’ αφήσουμε τη σκέψη μας ελεύθερη και την ψυχή μας ανοιχτή στους γύρω μας.
Loading ...