Συγγραφέας: Παύλος Σακκάς
Εκδόσεις ΒΗΤΑ, 2014 [321 σελ.]
«Χθες είδα τον Γιάννη…, όχι τον Γιάννη-Αγιάννη από τους αθλίους του Βικτώρ Ουγκώ…, τώρα που το σκέφτηκα, στην οδό Ουγκώ έμενε ένας συμμαθητής μου στο γυμνάσιο… γυμνάσιο, που προέρχεται από τη λέξη γυμναστική…, θυμάμαι λοιπόν μια ωραία γυμνάστρια που είδα στην τηλεόραση…»
Με αυτό το ζωντανό παράδειγμα ασθενή διπολικής διαταραχής εξηγεί ο συγγραφέας Παύλος Σακκάς το παραλήρημα της υπο-μανίας: πώς παθαίνουν εμπλοκή τα νευρικά κυκλώματα του εγκεφάλου μας με αποτέλεσμα να ανοίγουν παρενθέσεις συνεχώς χωρίς να έχουν κλείσει οι προηγούμενες. Είναι σαν να ξεκινάμε να ψάξουμε για μία λέξη στο Google και διαδοχικά να μεταπηδούμε από link σε link αλλάζοντας συνέχεια θέμα και στο τέλος να μη θυμόμαστε τι ήταν αυτό που ψάχναμε εξαρχής.
Όταν σπούδαζα Μηχ/κός Πληροφορικής τη δεκαετία του ’80, τόνιζαν οι καθηγητές μας ότι εμείς που σπουδάζουμε την τεχνολογία του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι σοβαρό λάθος να τον αποκαλούμε ηλεκτρονικό εγκέφαλο αφού καμία σχέση δεν έχει με τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Κι έρχεται σήμερα ο καθηγητής Παύλος Σακκάς με το εξαιρετικό βιβλίο του «Η Ψυχιατρική αλλιώς», να μας εξηγήσει και να μας αποκαλύψει πόσο κοντά τελικά στον τρόπο λειτουργίας βρίσκονται οι συνάψεις του εγκεφάλου μας με τα κυκλώματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών – όπως αποδεικνύουν οι τελευταίες έρευνες της Ψυχιατρικής.
Διαβάζοντας το βιβλίο σαν Μηχ/κός Πληροφορικής εντυπωσιάστηκα, όχι για τις γνώσεις του καθηγητή Σακκά στην Ψυχιατρική αλλά για τις γνώσεις του Ψυχίατρου Σακκά στην Πληροφορική. Στην ουσία πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα εξερεύνηση του «μαγικού» κόσμου του ανθρωπίνου εγκεφάλου. Ο συγγραφέας με όρους ηλεκτρονικών υπολογιστών, επεξηγεί τις διάφορες ψυχικές λειτουργίες. Τα μοντέλα που αναπτύσσει, εδράζονται σε νέες ανακαλύψεις της έρευνας του εγκεφάλου. Η χρήση αυτών των μοντέλων προσγειώνει την ψυχική νόσο, από τα νέφη της Φιλοσοφίας στη θετικότητα της Ιατρικής.
Το σημαντικότερο όμως επίτευγμα του βιβλίου είναι ότι μεταφέρει τον αναγνώστη στο μυαλό και τη σκέψη του ψυχιάτρου. Με τον τρόπο αυτό δίνει παράλληλα και συμβουλές για τη σωστή άσκηση της κλινικής Ψυχιατρικής, αλλά και της Ιατρικής γενικότερα.
Ο συγγραφέας όμως εκτός από γιατρός είναι και έντονα προβληματισμένο κοινωνικά άτομο. Η πολύχρονη άσκηση της Ψυχιατρικής και η επαφή του με τον ανθρώπινο πόνο, του έχουν δώσει την ικανότητα να βοηθά τους ανθρώπους που βρίσκονται μπροστά σε κρίσιμα σταυροδρόμια της ζωής. Με τη φιλάνθρωπο στάση του και τις ρηξικέλευθες θεωρήσεις που αναπτύσσει, δίνει ενδιαφέρουσες απαντήσεις στα μεγαλύτερα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου.
Όταν ωριμάζει μια επιτυχημένη σταδιοδρομία, δημιουργείται νομίζω πάντα μια εσωτερική ανάγκη για μεταλαμπάδευση των γνώσεων και των εμπειριών σε νέους και κατά συνθήκη πιο άπειρους συναδέλφους. Στην προσωπική μου περίπτωση αυτή η ανάγκη εκτονώνεται στα ακαδημαϊκά μαθήματα τόσο σε φοιτητές της Ιατρικής όσο και σε ειδικευόμενους στην Ψυχιατρική στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, όπου εργάζομαι σχεδόν 35 χρόνια.
Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια σιγά σιγά άρχιζε στο μυαλό μου να σχηματοποιείται η ανάγκη για καταγραφή όλης αυτής της πολύχρονης εμπειρίας. Η ανάγκη για κωδικοποίηση των χειρισμών, υποσημείωση των παγίδων, καθώς και των τρόπων αποφυγής τους. Πώς αντιμετωπίζουμε έναν ασθενή, πώς «κερδίζουμε» τη συμπαράσταση του περιβάλλοντός του, πώς οδηγούμε βήμα βήμα όλο αυτό το σύστημα σε πιο αποτελεσματικό και κατά συνθήκη πιο «υγιεινό» και λειτουργικότερο τρόπο υπέρβασης των κρίσεων.
Και βέβαια σε όλους αυτούς τους χειρισμούς περιλαμβάνονται πλήθος επιχειρημάτων, παραδειγμάτων και νοητικών σχημάτων, που αναπτύσσω κάθε φορά στους ασθενείς και τους συνοδούς τους, προκειμένου να τους διασαφήσω τόσο τη δυσλειτουργία τους όσο και τις θεραπείες που τους συστήνω.
Εδώ μάλιστα θέλω να παρατηρήσω ότι ακόμα ένας λόγος συγγραφής αυτού του βιβλίου ήταν η διαπίστωση ότι οι παρεμβάσεις μου μπορούσαν εύκολα να κωδικοποιηθούν αφού επαναλαμβάνονταν σταθερά. Δηλαδή ενώ κάθε περίπτωση απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση, εντούτοις αποδεικνύεται ότι η αντιμετώπισή τους χρειάζεται περιορισμένη γκάμα εργαλείων. Όπως όλοι οι πίνακες ζωγραφικής είναι φτιαγμένοι με την ανάμειξη των βασικών χρωμάτων.
Παράλληλα στα μαθήματα προς τους φοιτητές ανέπτυξα μοντέλα εξήγησης των ψυχικών διαταραχών, εμπνευσμένα από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι νέοι, πλήρως εξοικειωμένοι με τις σύγχρονες τεχνολογίες, δείχνουν να κατανοούν καλύτερα τα μοντέλα αυτά και καθημερινά δέχομαι θετικότατα σχόλια.
Τα μοντέλα αυτά δεν απαιτούν ιδιαίτερες γνώσεις και είναι εύκολα κατανοητά από όλους. Μάλιστα η αποδοχή τους συντελεί αποφασιστικά στην προσγείωση της Ψυχιατρικής, από τα θεωρητικά σύννεφα της Φιλοσοφίας, στην επιστημονικότητα της Ιατρικής. Ο εγκέφαλος από έδρα της ψυχής γίνεται ένας υπολογιστής εξαιρετικών δυνατοτήτων, με ανεξάντλητες δυνατότητες μνήμης και φανταστικές ικανότητες αναζήτησης δεδομένων.
Με ορολογία ηλεκτρονικών υπολογιστών και με απλά λόγια εξηγώ την υποκείμενη βλάβη που υπάρχει στη σχιζοφρένεια. Ακόμα δίνω το ανάλογο της εξάντλησης της μπαταρίας για την κατάθλιψη, του ανολοκλήρωτου φορτώματος ενός προγράμματος για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και της άσκοπης επιστράτευσης ενός προγράμματος για ακραίες καταστάσεις, που συνδέεται με την ψυχογενή ανορεξία.
Τέλος σημειώνω με έμφαση και εφιστώ την προσοχή του αναγνώστη στο γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας δεν διαθέτει τη δυνατότητα να απεγκαταστήσει ένα πρόγραμμα, που έχει εγκατασταθεί. Έτσι μπορεί να μην ξεχνάμε ποτέ το ποδήλατο, αλλά δεν ξεχνάμε και το κάπνισμα.
Η φιλοδοξία μου να συμπεριλάβω όλα τα παραπάνω σε ένα βιβλίο, το οποίο να μην είναι άλλο ένα επιστημονικό σύγγραμμα, αλλά να αποτελέσει ένα ευκολοδιάβαστο ανάγνωσμα, με οδήγησε να χρησιμοποιήσω την αφήγηση, σαν κύριο εργαλείο. Έτσι τα συμπεράσματα βγαίνουν αβίαστα μέσα από διηγήσεις πραγματικών περιστατικών. Περιπτώσεων που ζήτησαν την επαγγελματική μου γνώμη και συνδρομή. Όχι μόνο περιπτώσεων ασθενών που εμφάνιζαν συμπτώματα σχιζοφρένειας ή κατάθλιψης, αλλά και γονέων που ζητούσαν οδηγίες για την ανατροφή των παιδιών τους, ζευγαριών που προβληματίζονταν για το γάμο τους, νέων που δυσκολεύονταν στη σχέση τους με το άλλο φύλο.
Τέλος, στο βιβλίο αυτό περιέλαβα, πάλι μέσα από γλαφυρές διηγήσεις, τις θέσεις που προβάλλω σε όσους με συμβουλεύονται, για τη ζωή και το αναπόφευκτο τέλος της, αλλά και για την αυτοκτονία. Επίσης φωτίζω με το δικό μου προσωπικό τρόπο, μέσα από παραδείγματα, τις απόψεις μου για την ευγονική, την εγκράτεια, μια ιδιότητα απαραίτητη στις μέρες μας, τα ναρκωτικά και κάτι ακόμα επίκαιρο, την αντιμετώπιση της συναισθηματικής αντίδρασης στην οικονομική κρίση.
Ελπίζω ο αναγνώστης να πάρει απαντήσεις σε πολλά καθημερινά ερωτήματά του και να βοηθηθεί να καταλάβει καλύτερα ένα κεφάλαιο που για τους περισσότερους βρίσκεται ακόμα στην αχλύ της ημιμάθειας, την Ψυχιατρική.
Με δυο λόγια «η Ψυχιατρική αλλιώς…» δεν είναι ένα ακόμη βιβλίο Ψυχιατρικής. Είναι το manual του εγκεφάλου μας γραμμένο από έναν εξαιρετικό και έμπειρο καθηγητή, ψυχίατρο και συγγραφέα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο εξώφυλλο του βιβλίου στην καρέκλα του Ψυχίατρου κάθεται ο ίδιος ο συγγραφέας ενώ στην καρέκλα του ψυχασθενή δεν κάθεται κανένας…
Loading ...