Η Κομιντέρ, η Κομινφόρμ και η Κομισιόν είναι τρείς πολιτικές και οικονομικές οργανώσεις-συστήματα που κυριάρχησαν τον 20ο και κυριαρχεί – η μια από αυτές – στις αρχές 21ου αιώνα. Και οι τρείς αφορούν σε συστήματα οργάνωσης – παραγωγής και διανομής. Οι δύο πρώτες τον κομμουνισμό και η τρίτη τον καπιταλισμό. Οι δύο πρώτες έχουν κάνει τον κύκλο τους και δεν αποτελούν πλέον τίποτε άλλο παρά μόνο μια άσχημη ανάμνηση βαρβαρότητας, ενώ η τρίτη αν και υπαρκτή, η πορεία και επιβίωση της βρίσκεται σε μια πολύ επικίνδυνη, δύσκολη και κρίσιμη καμπή.
Περίοδος Μεσοπολέμου, τέλος Β’ Παγκοσμίου και αρχές Ψυχρού Πολέμου
Η Κομιντέρν (από το Communist International) έμεινε στην Ιστορία ως η Τρίτη Διεθνής Ένωση των εθνικών κομμουνιστικών κομμάτων, που ιδρύθηκε το Μάρτιο του 1919 στη Μόσχα. Δεμένη με τους μπολσεβίκους, στην αρχική της διακήρυξη γίνεται λόγος για «ένα συγκεντρωτικό παγκόσμιο κόμμα με εθνικά τμήματα» το οποίο θα ξεκινήσει την επανάσταση του προλεταριάτου κατά του καπιταλισμού με οδηγό τον εμφύλιο πόλεμο. Αρχικός ηγέτης της Κομιντέρν, αλλά και των μπολσεβίκων, υπήρξε ο Βλαντιμίρ Λένιν, όπου και κυριάρχησε μέχρι και το 1922, όταν ο Ιωσήφ Στάλιν γίνεται γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης (Κ.Κ.Σ.Ε).
Τον Ιανουάριο του 1924, μετά τον θάνατο του Λένιν, ο Ιωσήφ Στάλιν επικράτησε του Λέοντα Τρότσκι σε μια πολιτικοϊδεολογική αντιπαράθεση που όμως λύθηκε με διοικητικά μέτρα (διαγραφές, καθαιρέσεις, εξορίες κλπ). Όλα αυτά κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στην Ευρώπη.
Λίγο μετά το πέρας του Β’ παγκοσμίου πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1946, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ απευθύνει έκκληση για τη δημιουργία ενός «είδους Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» σε ομιλία του στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους δημιουργείται στο Παρίσι η Ευρωπαϊκή Ένωση Φεντεραλιστών. Τον Ιούνιο του 1947 ανακοινώνεται το σχέδιο Marshall για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης και τον Απρίλιο του 1948 δημιουργείται ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ) για το συντονισμό του προαναφερθέντος σχεδίου.
Η Κομινφόρμ, αποτελεί τη συνέχεια της Κομιντέρν και ιδρύεται στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1947, λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στη Σκλάρσκα Πορέμπα της Πολωνίας στη διάσκεψη εννέα κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων της Ευρώπης – Σοβιετικής Ένωσης, Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας, Ρουμανίας, ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, Γιουγκοσλαβίας, Ιταλίας και Γαλλίας. Στις διακηρύξεις της Κομινφόρμ κυριαρχεί ο χωρισμός του κόσμου σε δύο στρατόπεδα. Σύμφωνα με τις διακηρύξεις αυτές στον ένα πόλο βρίσκουμε την πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης. Στον άλλο την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αγγλίας. Στο τιμόνι της Κομινφόρμ αρχικά βρέθηκε ο Ιωσήφ Στάλιν.
Με το θάνατο του Στάλιν, το 1953, ο Νικίτα Χρουστσόφ αναλαμβάνει την εξουσία στη Σοβιετική Ένωση και μαζί του ξεκινάει η περίοδος της αποκαλούμενης «αποσταλινοποίησης» με σημαντικές εσωτερικές ρήξεις στα πλαίσια των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων της Κομινφόρμ. Μαζί με την αποσταλινοποίηση ξεκινάει και η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου και λίγο αργότερα η αποτυχημένη διακήρυξη του δόγματος της «ειρηνικής συνύπαρξης» του υπαρκτού σοσιαλισμού με τις καπιταλιστικές κοινωνίες. Τον Απρίλη του 1956 η Κομινφόρμ αυτοδιαλύεται.
Η περίοδος της γέννησης και άνθισης της Κομισιόν
Τον Απρίλιο του 1951 έξι χώρες της Ευρώπης – Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες – υπογράφουν τη Συνθήκη των Παρισίων για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Ένα χρόνο μετά οι ίδιες χώρες υπογράφουν στο Παρίσι τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα (ΕΑΚ). Το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) ή «Κοινή Αγορά».
Από την εποχή του μεσοπολέμου ξεκινάει μια σφοδρή πολιτική και κοινωνική σύγκρουση, μεταξύ καπιταλιστών και κομμουνιστών η οποία διογκώνεται μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Στην Ευρώπη το πρόσωπο των καπιταλιστών αντικατοπτρίζεται στη σύσταση και δημιουργία της ΕΟΚ και στην Κομινφόρμ αντίστοιχα των κομμουνιστών. Ξεκινάει ένας γεωπολιτικός και στρατηγικός ανταγωνισμός στην Ευρώπη μεταξύ των δύο πόλων του μεταπολεμικού διεθνούς συστήματος. Σε όλη αυτή την περίοδο εμπεδώθηκε μεγάλη καχυποψία ανάμεσα στις δυο μεγάλες πολιτικές παρατάξεις, που συχνά έφτανε στα όρια του ακραίου μίσους. Χαρακτηριστικό πάνω σε αυτό είναι και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, στο οποίο μετείχε η ΕΣΣΔ και οι περισσότερες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, και το οποίο συγκροτήθηκε λίγο μετά την συγκρότηση του ΝΑΤΟ προς αντιμετώπιση του.
Το μίσος αυτό διογκώνεται μέσα από τις βίαιες διαδηλώσεις τον Μάη του 1968, ο οποίος γίνεται γνωστός για την εξέγερση των φοιτητών στο Παρίσι, και πολλές αλλαγές στην κοινωνία και στη συμπεριφορά των ανθρώπων συνδέονται με τη λεγόμενη «γενιά του ’68». Από έξι ιδρυτικά κράτη μέλη – Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες – το 1973 προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αυξάνοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε εννέα. Το 1981, η Ελλάδα γίνεται το 10ο μέλος της ΕΕ, ενώ η Ισπανία και η Πορτογαλία ακολουθούν πέντε χρόνια αργότερα. Το 1986 υπογράφεται η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη.
Τον Νοέμβριο του 1989 σημειώνεται μια σημαντική πολιτική ανατροπή καθώς «πέφτει» το Τείχος του Βερολίνου και ανοίγουν τα σύνορα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας για πρώτη φορά τα τελευταία 28 χρόνια, σηματοδοτώντας το τέλος του ψυχρού πολέμου και την κατάρρευση του κομμουνισμού. Το 1993 υπογράφεται η Συνθήκη του Μάαστριχτ και η ενιαία αγορά ολοκληρώνεται με τις «τέσσερις ελευθερίες», δηλαδή την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, υπηρεσιών, προσώπων και κεφαλαίων. Το 1995 η ΕΕ υποδέχεται τρία ακόμη νέα μέλη: την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία.
Τον Ιανουάριο του 2002 τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του ευρώ γίνονται το νόμιμο νόμισμα 12 χωρών της ΕΕ. Τον Μάιο του 2004 η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Κύπρος και η Μάλτα προσχωρούν και αυτές στην ΕΕ και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους τα 25 κράτη μέλη της ΕΕ υπογράφουν τη Συνθήκη για τη θέσπιση «Ευρωπαϊκού Συντάγματος». Τον Ιανουάριο του 2007 δύο ακόμη χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, προσχωρούν στην ΕΕ, αυξάνοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε 27 και τον Δεκέμβριο υπογράφουν τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Όλα αυτά μέχρι το 2008 όπου μια σοβαρή οικονομική κρίση πλήττει την παγκόσμια οικονομία.
Περίοδος απολογισμού και συμπερασμάτων
Μέσα σε ένα αιώνα, τον 20ο , η Ευρώπη κατάφερε να αποσυντεθεί και να συντεθεί, να καταρρεύσει ένα σύστημα οργάνωσης, το κομμουνιστικό, και να κλείσει τον αιώνα βάζοντας τέλος στη διαίρεση της Ευρώπης που είχε αποφασιστεί 60 χρόνια πριν από τις «Μεγάλες Δυνάμεις» στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Παρόλα αυτά η οικονομική κατάρρευση, που ακολούθησε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, μία προσφυγική κρίση, η απειλή της τρομοκρατίας και άνοδος λαϊκιστικών κομμάτων, έχουν αρχίσει να αλλάζουν δραματικά τα δεδομένα σήμερα στην Ευρώπη.
Στα μέσα του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα ήταν οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη όπου επίκεντρο είχαν την εδραίωση, τις παλινδρομήσεις και την κατάρρευση της «οικονομίας της αγοράς». Μέχρι πρότινος, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η σύγχρονη βαρβαρότητα ήταν ταυτισμένη με το κομμουνιστικό σύστημα. Με την κατάρρευση του κομμουνισμού έμεινε μόνο το «αντίπαλο δέος», ο καπιταλισμός που ήρθε να καλύψει το κενό και έλλειψη οργάνωσης και όχι βαρβαρότητας. Πρόσφατα ο καπιταλισμός ή «ελεύθερη αγορά» έχει αρχίσει να εμφανίζει τα δικά της σημάδια βαρβαρότητας, χωρίς να υπάρχει όμως αυτή τη φορά κάποιο άλλο «αντίπαλο δέος».
Με την απόφαση της Μεγάλης Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ, η Ευρώπη δείχνει ότι βρίσκεται σε ακόμη χειρότερη θέση από την εποχή της πολιτικής σύγκρουσης και διάσπασης των δύο πόλων – καπιταλισμού και κομμουνισμού. Η Ευρώπη σήμερα θυμίζει το αποκαλούμενο παράδοξο του Κοντορσέ, που αποδεικνύει ότι η λογική του καθενός δεν οδηγεί συνδυαστικά στη λογική του συνόλου, και ταυτίζεται έντονα με το «δίλημμα των φυλακισμένων», όπου η κάθε Ευρωπαϊκή χώρα εφαρμόζει μια «πλήρως υπερισχύουσα» μονομερή στρατηγική, με την έννοια ότι οτιδήποτε και αν κάνουν οι άλλες, οι στόχοι της κάθε χώρας εξυπηρετούνται καλύτερα με την εφαρμογή αυτής της υπερισχύουσας (και επικεντρωμένης στους ιδιοτελείς στόχους) στρατηγικής. Ταυτόχρονα, οι σκοποί της κάθε χώρας θα είχαν αντίστοιχα εξυπηρετηθεί καλύτερα, αν είχε εφαρμοστεί μια διαφορετική (και περισσότερο συνεργατική) στρατηγική. Με δεδομένη την «επιλογή των ιδιοτελών στόχων», είναι σαφές ότι η κάθε χώρα θα εφαρμόσει στην πραγματικότητα μια στρατηγική μη συνεργασίας και επομένως όλες θα καταλήξουν σε μια κατάσταση που θα είναι χειρότερη από εκείνη στην οποία θα κατέληγαν αν εφάρμοζαν μια στρατηγική συνεργασίας.
Ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης στο σύγγραμμα του με τίτλο «Μνημόσυνο για έναν ημιτελή θάνατο» αναφέρει συγκεκριμένα ως τον τυπικό εκπρόσωπο της λεγόμενης «χαμένης γενιάς», αυτόν που στον πόλεμο ήταν παιδί, στον εμφύλιο πόλεμο έφηβος, στην πρώτη καραμανλική περίοδο νέος άνδρας, στη διάρκεια της χούντας άνδρας απλά, και σήμερα, που όλα καταρρέουν, είτε ώριμος είτε ετοιμόρροπος άνδρας, έτοιμος είτε για την συγκομιδή είτε για την κατεδάφιση.
Σήμερα ο όρος «χαμένη γενιά» έχει πάρει μια διαφορετική ερμηνεία και διάσταση, ή μάλλον καλύτερα η πιθανότητα να υπάρξει μια «χαμένη γενιά», όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Σήμερα μιλάμε για την ανεργία των νέων η οποία ξεπερνά (σε ποσοστό) τη συνολική ανεργία σε όλες τις χώρες. Αυτό τείνει να στοιχειώσει την οικονομία γιατί οι νέοι που θέλουν να εργαστούν αλλά δεν βρίσκουν δουλειά εμποδίζονται να αναπτύξουν τις ικανότητές τους.
Η ποταπότητα είναι το σύνθημα, η ευτέλεια το ελατήριο, η ψευδολογία το κλειδί της σημερινής Ευρώπης. Η σιωπή του Ευρωπαϊκού λαού για τα χιλιάδες και μυριάδες σημερινά εγκλήματα είναι μεγαλύτερο, όμως, από όλα τα εγκλήματα. Η σιωπή αυτού του λαού είναι το πιο ανησυχητικό. Η σιωπή αυτού του λαού είναι το πιο φοβερό, η σιωπή αυτή είναι ακόμα πιο φοβερή από το ίδιο το έγκλημα.
Loading ...