Ένα ακόμα βήμα για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί έκαναν οι Τούρκοι

Του Αντώνη Τριανταφύλλου

Στο πιο αποφασιστικό βήμα πριν την -de facto- μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος προχώρησε η Τουρκία.

Για πρώτη φορά, μετά από 86 χρόνια που το μνημείο μετατράπηκε σε μουσείο, απαγγέλθηκε και σε ζωντανή τηλεοπτική η προσευχή του Azan από τον μουεζίνη μέσα από τον ναό.

Όσοι έτυχε –τα προηγούμενα χρόνια- να επισκεφθούν την γειτονιά του Syltanahmet στην Πόλη, εκεί που στέκουν η Αγία Σοφία και το μπλε τζαμί, θα άκουγε από τα μεγάφωνα των μιναρέδων του μνημείου να εκφωνείται σε καθημερινή βάση το κάλεσμα του μουεζίνη προς τους πιστούς μουσουλμάνους για την προσευχή τους, εντούτοις μέχρι και χθες ο μουεζίνης πάντα έψελνε από ένα δωμάτιο προσευχής στον περίβολο της Αγίας Σοφίας παρά από το εσωτερικό!

Πλέον το μόνο που μένει είναι να να κληθούν και πιστοί στο εσωτερικό του μνημείου για να γονατίσουν υπό τις εντολές του ιμάμη και να προσευχηθούν προς την κατεύθυνση της Μέκκας, ώστε το μνημείο να μετατραπεί και πάλι σε μουσουλμανικό τέμενος.

Το σύμβολο της ορθοδοξίας, του ελληνισμού και της βυζαντινής αυτοκρατορίας που έχει αναγνωριστεί ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κυβέρνησης Ερντογάν ως το απόλυτο σύμβολο της «ανασύστασης» της «νεοθωμανικής αυτοκρατορίας» που φέρεται να ονειρεύεται ο πρόεδρος της γειτονικής χώρας.

Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν

Στις 29 Μαΐου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διοργάνωσε φαραωνικές εκδηλώσεις για την φετινή επέτειο από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης που περιλάμβανε μεταξύ άλλων ακόμα και αναπαράσταση της τελικής μάχης σε στημένο σκηνικό που θύμιζε θεατρική παράσταση.

Φαίνεται λοιπόν ότι ο Πρόεδρος της Τουρκίας έχει να «ζηλέψει» κάτι από τον Μωάμεθ τον Πορθητή που έγραψε το τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας και έδωσε την εντολή για τη μετατροπή του ορθόδοξου καθεδρικού ναού σε μουσουλμανικό τέμενος.

Βέβαια, οι κινήσεις αυτές του Ερντογάν για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος έχουν και μια ακόμη ισχυρή συμβολική σημασία. Το μνημείο έπαψε να έχει θρησκευτικό χαρακτήρα το 1934, όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ αποφάσισε τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και του μουσουλμανικού χαλιφάτου μετατρέποντας την Αγιά Σοφιά σε μουσείο και επισφραγίζοντας με την κίνησή του αυτή τον κοσμικό χαρακτήρα του νεοσύστατου -τότε- τουρκικού κράτους.

Προβληματισμός στην Αθήνα

Στην Ελλάδα οι διπλωματικές αρχές βρίσκονται σε εγρήγορση παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς όλες τις εξελίξεις. Η Αθήνα δεν έχει αφήσει αναπάντητη καμία από τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του μνημείου, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών έθεσε το ζήτημα της ανάγνωσης του Κορανίου στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε υψηλόβαθμο στέλεχος της UNESCO.

Την έντονη ανησυχία και δυσφορία του υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασε χθες ο εκπρόσωπος Ευστράτιος Ευθυμίου, τονίζοντας ότι η πράξη αυτή είναι «ένα ακόμη βήμα που υπονομεύει τον χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και που προφανώς δεν συνάδει με τις αρχές που οφείλουν να διέπουν ένα σύγχρονο, κοσμικό κράτος».

Αλλοίωση του χαρακτήρα του μνημείου

Μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο το 1934 αποκαλύφθηκαν τα κρυμμένα για αιώνες πίσω από παχιά στρώματα σοβά χρυσά ψηφιδωτά που κοσμούσαν το λαμπρό μνημείο από την εποχή που χρησιμοποιούνταν για τον σκοπό που αρχικά οικοδομήθηκε, τη χριστιανική λατρεία.

Βέβαια στο μνημείο υπάρχουν ακόμα και σήμερα το μιχράμπ, ο δείκτης των μουσουλμανικών τεμένων που δείχνει την κατεύθυνση της Μέκκας και το μινμπαρ, ο «άμβωνας» από όπου ο ιμάμης κηρύττει στους πιστούς.

Τα σύμβολα αυτά δεν απομακρύνθηκαν ποτέ από την Αγία Σοφία, προκειμένου να βλέπει ο επισκέπτης του μνημείου-μουσείου τις διαφορετικές χρήσεις του χώρου ανά τους αιώνες.

Εάν ποτέ το μνημείο μετατρεπόταν πάλι σε μουσουλμανικό τέμενος βάσει των παραδόσεων του Ισλάμ όλες οι ανθρωπομορφικές παραστάσεις, επομένως και τα ψηφιδωτά που εικονίζουν τον Χριστό, τη Θεοτόκο, Αγίους της Εκκλησίας και βυζαντινούς αυτοκράτορες θα έπρεπε και πάλι να καλυφθούν κατά τρόπο που να συμβαδίζει με τις θρησκευτικές νόρμες της μουσουλμανικής θρησκείας.

Πηγή: real.gr