Στρατιωτικός Κοινωνιολόγος Δρ. Δημήτριος Μοσχοβίτης
Το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία της 15ης Ιουλίου έφερε πολλά στη μνήμη πολλών ανά την υφήλιο και αρκετοί ήταν εκείνοι που εξέφρασαν την άποψή τους για τη δημιουργία πραξικοπήματος. Άλλοι στάθηκαν στις επιπτώσεις που θα ακολουθήσουν στις σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ την Ελλάδα και άλλες χώρες, αρκετοί στάθηκαν στα «λάθη» οδήγησαν στην αποτυχία του και που όσο γίνονται γνωστές λεπτομέρειες από εκείνη τη μέρα τόσο διαλευκαίνονται γκρίζες πληροφορίες ή απορρίπτονται. Όμως ελάχιστοι έως κανένας δεν εστίασαν στην γενικότερη περίπτωση της εμπλοκής του στρατού, ή καλύτερα των Ενόπλων Δυνάμεων στην διακυβέρνηση μιας χώρας. Σε ένα ρόλο εντελώς έξω από εκείνον που έχουν ορκιστεί να επιτελούν. Συγκεκριμένα δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά: τι είναι εκείνο που οδηγεί τους ένστολους να επεμβαίνουν στην πολιτική? Κάτω από ποιες συνθήκες δημιουργούνται πραξικοπήματα? Πώς επιδρούν οι πολιτικές, οικονομικές και άλλες συνθήκες?
Για αυτά τα ερωτηματικά αλλά και για ακόμη περισσότερα, μπορεί να βρεί κάποιος απαντήσεις στο βιβλίο του Δρ. Δημήτριου Μοσχοβίτη, «Στρατιωτική Κοινωνιολογία στην Ελλάδα: Ειδικά Θέματα». Ο συγγραφέας είναι άριστος γνώστης και των στρατιωτικών θεμάτων, αλλά και της κοινωνιολογίας και ιδιαίτερα της κοινωνιολογίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το Βιβλίο
Στις σελίδες 94-105 και πιο συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Πολιτικοστρατιωτικές Σχέσεις, ο συγγραφέας πραγματεύεται ουσιαστικά το πότε και το γιατί οι Ένοπλες Δυνάμεις οδηγούνται σε πραξικόπημα.
Αρχικά ο συγγραφέας περιγράφει και εξηγεί τον όρο πολιτικοστρατιωτικές σχέσεις και εν συνεχεία αναφέρεται, στη σχέση των ενστόλων με την πολιτική:
«οι στρατιωτικοί επιτρέπεται να εκδηλώνουν έργω την ένταξή τους σε πολιτικές ομάδες και τις πολιτικές τους πεποιθήσεις μόνο με την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος»….
Πιο κάτω στην ίδια παράγραφο επισημαίνεται ως αρνητική όψη: «δεν επιτρέπεται (στους στρατιωτικούς) να εκδηλώνουν δημόσια, προφορικώς ή εγγράφως, τις πολιτικές τους αντιλήψεις και τοποθετήσεις, δεν επιτρέπεται να ασκούν προπαγάνδα, να λαμβάνουν μέρος σε πολιτικές συγκεντρώσεις…». Στη θετική όψη επισημαίνεται ότι: «όπως συμβαίνει και με τους πολιτικούς δημοσίους υπαλλήλους, οι στρατιωτικοί οφείλουν υπακοή και συνεργασία με την εκάστοτε νόμιμη κυβέρνηση της χώρας.»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η διατάραξη των σχέσεων αυτών, όπου και περιγράφονται οι συνθήκες για ένα πραξικόπημα.
Όταν ανακύπτουν προβλήματα στις πολιτικοστρατιωτικές σχέσεις … «οδηγούμεθα κάποτε σε αδιέξοδο και σύγκρουση πολιτικών (πολιτικής εξουσίας) και στρατιωτικών (μονίμων στελεχών), εάν συμβεί να θραυστούν τα πλαίσια της ορθής πολιτικοστρατιωτικής συνεργασίας», τα οποία οδηγούν σε ανατροπή της συνεργασίας.
«Ο κλονισμός της ορθής συνεργασίας ή ακόμη η θραύση των πλαισίων της συμβαίνει όταν εμφανιστούν οι παρακάτω τάσεις, οι οποίες και οδηγούν σε ανατροπή της ισορροπίας:
-όταν μερίδα των πολιτικών ηγετών επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της μέσω των Ενόπλων Δυνάμεων. Τούτο συμβαίνει, όταν επιχειρείται πολιτικοποίηση, δηλαδή ενεργή ανάμειξη των Ενόπλων Δυνάμεων στην πολιτική προς όφελος ορισμένης πολιτικής μερίδας ή πολιτικών ηγετών.
-όταν αξιωματικοί χωρίς να παραιτούνται από τις Ένοπλες Δυνάμεις επιδιώκουν να ασκήσουν πολιτική επιρροή, δηλαδή επιδιώκουν να επηρεάσουν ή να προσδιορίσουν τις πολιτικές εξελίξεις, με μέσα που υπερβαίνουν την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος (…) ή πολλές φορές με ανοιχτά στρατιωτικά πραξικοπήματα».
Πιο κάτω στο βιβλίο παρατίθενται και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιείται ένα πραξικόπημα.
«-περίοδοι οικονομική ύφεσης, συνέπεια των οποίων προκαλείται μείωση των πραγματικών εισοδημάτων, ανεργία, κοινωνική δυστυχία και κοινωνική αναταραχή.
-Διεθνείς περιπέτειες μιας χώρας και ιδίως μείωση ως συνέπεια αυτών του εθνικού γοήτρου. Η στρατιωτική ήττα αποτελεί χαρακτηριστική αιτία ανωμαλιών στις πολιτικοστρατιωτικές σχέσεις.
-κίνδυνοι εσωτερικών ή πολιτειακών ανωμαλιών.
-Εμπλοκή στην εσωτερική πολιτική διαμάχη θεμάτων εξωτερικής πολιτικής».
Για το πραξικόπημα στην τουρκικά συνέτρεχαν και οικονομικοί λόγοι καθώς η τουρκική οικονομία σημείωνε κάμψη με ιδιαίτερα μεγάλες μειώσεις στο τουριστικό προϊόν, και πολιτικοί καθώς ο Ερντογάν τείνει να δημιουργήσει τη δική του ισλαμική δημοκρατία και εξωτερικοί καθώς η Τουρκία βρέθηκε απονεμένη, ενώ ο πρόεδρος της τις τελευταίες μέρες πριν το πραξικόπημα φέρεται να υποχώρησε απέναντι σε Ρωσία και Ισραήλ για να φέρει τις σχέσεις με τη χώρα του σε ένα ικανοποιητικό για αυτόν επίπεδο.
Loading ...