Search
Thursday 12 January 2017
  • :
  • :
Επικαιρότητα

Αν βαδίσουμε πέρα από το ΑΕΠ θα βελτιώσουμε τη χάραξη πολιτικής και θα οδηγήσουμε στην κοινωνική πρόοδο

Print Friendly

ΒΟΗΘΕΙΑ
Από την εισαγωγή του, περισσότερο από ογδόντα χρόνια πριν, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έχει λάβει την απαράμιλλη αυθεντία ως το de facto μέγεθος της προόδου μιας χώρας. Μετά από οκτώ χρόνια από την παγκόσμια ύφεση, και ενώ η Ευρώπη συνεχίζει να καταπιάνεται με τις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα εθνικά κράτη, ήρθε η ώρα για όλους μας – ακαδημαϊκούς, πολιτικούς, επιχειρηματίες, πολίτες και τα μέσα ενημέρωσης – να θέσουμε κάποια δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το πώς θα ποσοτικοποιηθεί και θα καθοριστεί η πρόοδος, αλλά και τι περισσότερο μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε το φακό μέσω του οποίου μπορούμε να την αξιολογήσουμε.

Το ΑΕΠ ήταν πάντα περιορισμένο ως εργαλείο για την αξιολόγηση της προόδου μιας χώρας. Ο εμπνευστής του, Simon Kuznets, έγραψε το 1930 ότι «η ευημερία ενός έθνους δύσκολα μπορεί να συναχθεί από τη μέτρηση του εθνικού εισοδήματος». Χρειάζεται μόνο να παρατηρήσετε την ευρεία κοινωνική δυσφορία σε πολλές αραβικές χώρες που οδήγησε στην  αραβική άνοιξη το 2011, ή τις προκλήσεις για την ασφάλεια στο Μεξικό και άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής κατά την τελευταία δεκαετία, για να δείτε τις εκ μακρών αδυναμίες της οικονομικής ανάπτυξης ως υποκατάστατο για την κοινωνική πρόοδο. Ωστόσο, παρά τους σημαντικούς περιορισμούς, εξακολουθεί να είναι το μεγαλύτερο παγκόσμιο μέγεθος με το οποίο οι κοινωνίες αξιολογούν τον εαυτό τους.

Η οικονομική ανάπτυξη χρησιμοποιείται συχνά σαν να αντιπροσωπεύει τη συνολική πρόοδο

Ο πρώτος από αυτούς, τους περιορισμούς, είναι η αδυναμία του να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια την κοινωνική πρόοδο μιας χώρας. Αποκλείει πολλές σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες όπως την εθελοντική εργασία, ενώ την ίδια στιγμή συμπεριλαμβάνει παράγοντες όπως το κόστος της εγκληματικότητας, αύξησης του πληθυσμού των φυλακών και εξάντλησης των φυσικών πόρων. Ο δεύτερος περιορισμός του είναι ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται και ερμηνεύεται. Η αρχή Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ περιγράφει ως σκοπό της μέτρησης του ΑΕΠ την απάντηση σε ερωτήματα όπως «πόσο γρήγορα αναπτύσσεται η οικονομία». Ωστόσο, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ χρησιμοποιείται συχνά για να συγκρίνει την ποιότητα ζωής σε διάφορες χώρες. Η οικονομική ανάπτυξη χρησιμοποιείται συχνά από τους οικονομολόγους, τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης, σαν να αντιπροσωπεύει τη συνολική πρόοδο. Θα μπορούσατε επίσης να προσθέσετε ένα τρίτο περιορισμό – το πεδίο εφαρμογής του ως εθνικό μέγεθος, εστιάζει στη χώρα, αλλά δεν παρέχει ανάλυση σχετικά με την ανάπτυξη των περιφερειών της.

Ως αποτέλεσμα αυτών των περιορισμών, αναπτύχθηκε ο Δείκτης Κοινωνικής Προόδου (SPI) – το πιο περιεκτικό και φιλόδοξο μέγεθος της κοινωνικής προόδου που επιχειρήθηκε ποτέ. Αντί να εστιάζει σε οικονομικούς παράγοντες, ο SPI θέτει ερωτήματα που είναι θεμελιώδη για την ευημερία ενός πληθυσμού, όπως: Μια χώρα έχει την ικανότητα να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες των πολιτών της; Διαθέτει τις υποδομές και τα μέσα για να επιτρέψει στους πολίτες και τις κοινότητες να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους; Έχει προσφέρει σε κάθε πολίτη την δυνατότητα να αξιοποιήσει πλήρως τις ικανότητες του;

Πολλές προσπάθειες για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού δείκτη, από τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης μέχρι τους Δείκτες του ΟΟΣΑ για Καλύτερη Ζωή, έχουν επικεντρωθεί στην αντικατάσταση του ΑΕΠ μέσω του παντρέματος οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων στη μέτρηση. Ο Δείκτης Κοινωνικής Προόδου προσεγγίζει διαφορετικά τα πράγματα, δημιουργώντας ένα μέτρο κοινωνικής επίδοσης που είναι ανεξάρτητο από οικονομικούς παράγοντες, ως συμπλήρωμα και όχι ως υποκατάστατο του ΑΕΠ. Κάτι τέτοιο επιτρέπει τη σύγκριση με την εξέλιξη του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας, για παράδειγμα, ότι οι χώρες στα ίδια επίπεδα ΑΕΠ μπορεί να διαφέρουν ουσιαστικά σε κοινωνική πρόοδο.

Μάλιστα, ευρήματα από προηγούμενες μελέτες του Δείκτη μας δείχνουν ότι ενώ υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου (πλουσιότερες χώρες συνήθως παρουσιάζουν καλύτερα αποτελέσματα σε κοινωνικό επίπεδο από τις χώρες χαμηλού εισοδήματος) η μεταβλητότητα μεταξύ των χωρών μπορεί, ωστόσο, να είναι σημαντική. Έχουμε εντοπίσει μια σειρά από χαμηλές ή υψηλές επιδόσεις – χώρες που υπερβαίνουν ή υπολείπονται στην κοινωνική πρόοδο σε σύγκριση με χώρες με παρόμοιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το μήνυμα είναι σαφές. Σε οποιοδήποτε επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, υπάρχουν ευκαιρίες για μεγαλύτερη κοινωνική πρόοδο και κίνδυνοι για χαμηλότερη κοινωνική πρόοδο.

Ο νέος  Δείκτης του 2016 συγκρίνει την κοινωνική πρόοδο σε πάνω από 130 έθνη – που αντιπροσωπεύουν πάνω από 9 στους 10 ανθρώπους στον πλανήτη. Δημιουργώντας ένα ολιστικό μέγεθος εθνικής ευημερίας ανεξάρτητο από το ΑΕΠ, μας βοηθά να καταλάβουμε υπό ποιες συνθήκες το μέγεθος της οικονομικής ανάπτυξης θα πρέπει να συμπεριληφθεί και υπό ποιες όχι. Πολύ περισσότερο, ο SPI μπορεί να εφαρμοστεί σε περιοχές εντός των χωρών, παρέχοντας μια ακόμη πιο λεπτομερή εικόνα της κοινωνικής προόδου, για την ενημέρωση και καθοδήγηση στη χάραξη ορθής πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Σε κάθε επίπεδο του ΑΕΠ, υπάρχουν κίνδυνοι χαμηλότερης κοινωνικής προόδου

Αυτό ακριβώς έχει ξεκινήσει εδώ στην Ευρώπη. Μια τριετής συνεργασία υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προωθείται από την Orkestra, την Deloitte και την Social Progress Imperative συμφωνήθηκε τον Οκτώβριο του 2014 με σκοπό να δημιουργηθεί ένας δείκτης κοινωνικής προόδου για 272 περιοχές των 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός ο Περιφερειακός SPI της ΕΕ θα παρέχει πληροφόρηση για την ανάπτυξη ενός δικτύου Ευρωπαϊκών Περιφερειών με σκοπό την ανταλλαγή γνώσεως σχετικά με τους οδηγούς στην κοινωνική πρόοδο και τεχνογνωσίας σχετικά με καινοτόμες κοινωνικές πολιτικές. Η δημόσια διαβούλευση του προσχεδίου ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2016 από τη Γ.Δ. Περιφερειακής και Αστικής Πολιτικής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογράμμισε ότι ο Δείκτης θα συμβάλλει στην «Πέρα από το ΑΕΠ» συζήτηση, η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει τις περιφέρειες να συνδεθούν με τους ομολόγους τους, σε οποιοδήποτε επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης, από τους οποίους θα μπορούσαν να μάθουν και, κατά περίπτωση, να δώσουν προτεραιότητα σε θέματα που επιθυμούν να αντιμετωπιστούν μέσα από το πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής. Τέλος, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μέσο για την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσον τα προγράμματα 2014-2020 θέτουν τα σωστά ζητήματα στις σωστές θέσεις.

Το ΑΕΠ, φυσικά, θα συνεχίσει να είναι ένα κρίσιμο μέγεθος της οικονομικής προόδου, αλλά οι τεχνολογικές εξελίξεις στον 21ο αιώνα έχουν επιτρέψει στα έθνη τη συλλογή στοιχείων που ήταν αδύνατον να συλλεχθούν την εποχή που το ΑΕΠ για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε. Ο Δείκτης Κοινωνικής Προόδου βοηθά στη χάραξη πολιτικής σε όλο τον κόσμο ώστε να προσδιοριστούν οι προτεραιότητες και να ληφθεί δράση για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις. Σε συνδυασμό με το ΑΕΠ, ο SPI έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια πιο ακριβή και ενημερωμένη εικόνα της προόδου – και αυτό μπορεί να είναι μόνο καλό για όλους μας.

Πηγή: Europe’s World




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *